فالوورها در صفحه ضارب پست هایی علیه آیت الله خامنه ای گذاشتند و با نوشتن «یک آخوند کمتر» خشم خود را از روحانیت نشان دادند.
اکونومیست در ادامه، بخشی از این خشم را ناشی از اقتصاد رو به زوال ایران می داند؛ اقتصادی که در آن تورم نزدیک به 40% است، تحریم های امریکا علیه صادرات نفت سبب سقوط ارزش ریال شده، درآمد مردم کاهش شدیدی یافته، اقلامی نظیر مرغ و لباس به کالاهای لوکس و تجملی تبدیل شده و طبق پیش بینی صندوق بین المللی پول تولید ناخالص داخلی در سال جاری 6% کاهش خواهد یافت.
این نشریه خاطر نشان می کند از آنجا که اداره امور اقتصادی در اختیار روحانیون قرار دارد و در شرایطی که هیچ راهی برای خروج از بحران توسط حاکمان دینی (تئوکرات ها) ارائه نمی شود؛ لذا روحانیت مسئول اوضاع پیش آمده شناخته می شود و آنگونه که صادق حقیقت استاد دانشگاه مفید قم به اکونومیست می گوید «حکمرانی روحانیون و سیستم ولایت فقیه به طور فزاینده ای زیر سؤال رفته است»
اما همه روحانیون با حکومت همسو نیستند. برخی از آنها تلاش می کنند تا از نظام فاصله گیرند همچون اسماعیل آذری نژاد یکی از روحانیون شناخته شده در توییتر که با حضور در روستاهای دور افتاده و محروم، به توزیع کتاب در بین کودکان می پردازد.
گروهی دیگر از روحانیون حتی با حکومت دچار چالش شده و با اتهاماتی نیز روبرو می شوند؛ همچون سید حسن آقامیری که توسط دادگاه ویژه روحانیت خلع لباس شد.
برخی از روحانیون به ویژه روحانیون مسن تر به اصلاح طلبان نزدیک شده اند و شمار رو به رشدی از روحانیون نیز به نجف به عنوان الگوی بهتر و کمال یافته تری از روابط دین و دولت تمایل پیدا کرده و بعضا به انجا مهاجرت می کنند.
نجف برای چندین دهه در موقعیت ضعیفی در قیاس با قم قرار داشت. تحت حکومت دیکتاتوری صدام، سالانه تنها صد نفر در حوزه و مدارس دینی نجف ثبت نام می کردند، درحالیکه در ایران 110 هزار روحانی تحت آموزش بودند و شهریه می گرفتند. اما با سقوط صدام و بازگشت آرامش به عراق، اعتبار نجف در بین شیعیان افزایش یافت. امروزه حرم امام علی علیه السلام میلیون ها زائر را جذب می کند و حوزه نجف که آیت الله سیستانی مشهورترین روحانی شیعه در رأس آن قرار دارد، برخلاف قم از دخالت دولت آزاد است.
اکونومیست در ادامه می نویسد: آیت الله سیستانی قهرمان جدایی دین از دولت است و بارها تأکید کرده است که روحانیون باید تنها به وعظ و سخنرانی اکتفا کنند و به فکر حکمرانی نباشند.
ایشان به عنوان مرجع برجسته شیعه، نه تنها در عراق که در قم نیز تأثیرگذار است. ماه گذشته آیت الله جوادی املی از روحانیون محافظه کار ایران به این امر اذعان کرد که کیفیت آموزش در نجف بهتر از قم است و هم اکنون برخی از روحانیون برجسته ایرانی درحال هجرت به نجف هستند که علی خمینی نوه بنیانگذار جمهوری اسلامی در زمره آنان قرار دارد.
عباس کاظم نویسنده زندگی نامه آیت الله سیستانی به اکونومیست می گوید: اگر شما زیر سلطه سنگین مؤسسات مذهبی و حوزه های علمیه ایران باشید و آنها برای شما تعیین کنند که به چه فکر کنید و چه بپوشید، طبیعی است که آزادی فکری موجود در نجف توجه شما را جلب کرده و شما را به سوی خود بکشاند.
در چنین شرایطی برخی خواهان این هستند که آیت الله سیستانی به شکل پررنگ تری در سیاست ایران نقش آفرینی کرده و موضع گیری های روشن تری داشته باشد. صالح حکیم یکی از روحانیون نجف از این زمره است که در گفتگو با اکونومیست می گوید: روحانیت در نجف باید به جای حمایت از حکومت دینی، حمایت خود را از جامعه مدنی ایران اعلام کند؛ اما آیت الله سیستانی در این امر محتاطانه رفتار می کند. متأسفانه در این میان برخی از روحانیون نیز با سفسطه گری، به آقای خامنه ای تنها به عنوان رهبر ایران نمی نگرند و انتقاد از او را انتقاد از همه شیعیان می دانند.
به گفته آقای حقیقت (استاد دانشگاه مفید) درحالیکه حسن روحانی به دلیل کمبود بودجه، یک سوم از مبلغ پرداختی به حوزه های علمیه و مدارس علوم دینی را کاهش داده است، دفتر آیت الله سیستانی با قدرت در قم به کار خود ادامه می دهد. 49 هزار طلبه از ایشان شهریه دریافت می کنند و نماینده و داماد آیت الله در قم (سید جواد شهرستانی) با جمع آوری خمس و سایر کمک های مردمی، شبکه خیریه ای در سراسر کشور ایجاد کرده است که شامل ساخت خانه برای فقرا و بیمارستان می شود.
اما آنگونه که اکونومیست می نویسد در ایران منتقدان پاسخ خود را با تنگ تر شدن فضا دریافت می کنند، تندروان مناصب قدرت را یکی پس از دیگری اشغال می کنند و روحانیونی که اعتقادات خود را نسبت به ولایت فقیه از دست می دهند و دچار شک می شوند با قطع شهریه و از دست دادن مقام و عنوان شان مواجه می شوند. دفاتر برخی از آنها مورد غارت و تفتیش قرار می گیرد و در صورتی که تخلفشان سنگین باشد، بدون آنکه دادگاه ویژه روحانیت به جرمشان رسیدگی کند، ممکن است در بازداشت خانگی قرار گیرند. اغلب روحانیون بلند پایه قم ترجیح می دهند یا در ایهام و کنایه حرف بزنند یا سکوت کنند؛ اما هرچه استفاده از زور و اجبار در ایران بیشتر می شود، شیوه عمل و آموزه های آیت الله سیستانی جذابیت خود را بیشتر نمایان می کند.
اکونومیست در پایان خاطر نشان می کند که آیت الله سیستانی 88 ساله و آیت الله خامنه ای 80 ساله است؛ با این وصف طرفدارانشان این سوال را مطرح می کنند که بعد از آنها چه پیش خواهد آمد. برای سالها تصور می شد که روحانیون قم آینده رهبری دینی را در نجف تعیین می کنند، اما حالا صحبت از این است که روحانیون نجف آینده حکومت دینی ایران را شکل خواهند داد.
نظر شما