دانش آموز افغان از این می گوید که هیچوقت اولین اقدام طالبان بعد از گرفتن کنترل محله اش را فراموش نمی کند. خالده با صدای مهیب انفجار از خواب بیدار شد و از بالای پشت بام شعله هایی را دید که از مدرسه اش زبانه می کشید «خیلی گریه کردم؛ مردم روستا سعی کردند آتش را خاموش کنند اما طالبان تیراندازی کردند و هیچکس جرأت نکرد برای نجات مدرسه پا پیش بگذارد»
چنین اقداماتی به امری معمول در فتوحات ستیزه جویان طالبان بدل شده است؛ «صبح وقتی به مدرسه رفتم، دیدم همه چیز سوخته و نابود شده است. طالبان مردمی وحشی هستند و به زنان احترام نمی گذارند. هیچکس از آمدن آنان خوشحال نیست؛ همه از آنها بیزار هستند اما کسی جرأت ایستادگی در برابرشان را ندارد.»
رهبران ارشد سیاسی طالبان که سال 2019 و 2020 بر سر توافق خروج، با آمریکا مستقیما گفتگو کردند و بعد از آن نیز وارد مذاکرات صلح بین الافغانی شدند، ادعا کردند که از اواخر دهه نود در افکارشان تحول ایجاد شده و نسبت به دیدگاهی که قبلا از اسلام داشتند، خشونت می ورزیدند و قوانین سختگیرانه ای همچون ممنوعیت تحصیل دختران، ممنوعیت اشتغال زنان بیرون از منزل و ممنوعیت تراشیدن ریش را اجرا می کردند، حالا میانه روتر و واقع بین تر شده اند
اما علیرغم این ادعاها، مردمی که در مناطق تحت تصرف طالبان زندگی می کنند، می گویند نشانه های زیادی از تغییر و اصلاح دیده نمی شود و جهادی ها نتوانسته اند خود را با جامعه ای که تحت تأثیر حضور بیست ساله غربی ها قرار گرفته و دهها میلیارد دلار صرف بازسازی آن شده است، تطبیق دهند. این سرمایه گذاری ها باعث شده که انتظارات مردم، از آینده ای آزادانه تر افزایش یابد. اما با سقوط ولسوالی های مختلف به دست طالبان، مردم همان طالبان قدیمی را دیدند که خوی توحش دارد، به دور از تمدن رفتار می کند و همچون دو دهه پیش، در مناطقی که تحت سلطه خود در می آورد، دست به انتقام جویی می زند و از طریق این اقدامات ظالمانه، ارزش های خود را در جامعه پیاده می کند
تا روز سه شنبه طالبان کنترل 223 ولسوالی از 400 ولسوالی افغانستان را به طور کامل در دست گرفته اند که این مساحت، سه برابر مناطق تحت تصرف نیروهای امنیتی افغانستان می باشد. به گفته یکی از فعالان حقوق زنان در فاریاب «ما از آمریکا سپاسگزاریم که زندگی ما را تغییر داد و بعد از روزهای تاریک حکومت طالبان، به ما امید داد. در بیست سال گذشته بود که فهمیدیم ما هم انسان هستیم و حق زندگی داریم. اما متأسفانه شرایط فعلی حاکم بر کشور، بازگشت به دهه نود است؛ یعنی داریم به آن دوران سیاه و تاریک برمی گردیم. همه افغان ها به ویژه زنان از اقدامات اخیر دولت آمریکا ناراحت و خشمگین هستند. آمریکا باید طالبان را یا شکست می داد یا مجبور به صلح می کرد؛ اما متأسفانه با انجام مذاکرات مستقیم با این گروه، طالبان را به عنوان یک قدرت به جهان معرفی نمود و درک نکرد که اینها مردمانی وحشی هستند که جز ایجاد وحشت و ترور چیزی نمی فهمند»
وی ماه اکتبر و در شرایطی که برای برگزاری روز جهانی معلم در یک مدرسه دخترانه آماده می شد، نشانه های عدم تساهل و نابردباری طالبان را دید. بدلیل وجود اتاق کامپیوتر در مدرسه، این شایعه بین تندروهای محل انتشار یافت که در مدرسه فیلمهای غیراخلاقی نشان داده می شود و روزهایی که متعلق به کفار است جشن گرفته می شود.
شب قبل از مراسم، ستیزه جویان طالبان با عبور از بخش نگهبانی، مدرسه را سوزاندند «ما برای طالبان نامه نوشتیم و خواهان همکاری برای ایجاد صلح و تمهید آموزش برای آیندگان شدیم؛ تا به نسل جوان بیاموزیم چگونه اعتماد به نفس داشته باشند، همدیگر را علیرغم تمام تفاوت ها بپذیرند و متحد باشند. اما طالبان در پاسخ نامه، تهدید کرد که من و پدرم را می کشد»
شبکه تحلیلگران افغانستان این ماه تحقیقی منتشر کرد و ایده «رضایت زنان مناطق روستایی از قوانین طالبان و سایر محافظه کاران افغان» را به چالش کشید: «تقریبا همه زنانی که با آنها صحبت کردیم، صرف نظر از مواضع سیاسی و سطح محافظه کار بودن، اشتیاق خود را برای بهره مندی از آزادی بیشتر در رفت و آمد و تحصیل کودکان (و حتی تحصیل خودشان) نشان دادند».
از نخستین روزهایی که طالبان کنترل مناطق مختلف را یکی پس از دیگری در دست گرفتند، اغلب با استفاده از بلندگوهای مساجد، چاپ دستورالعمل ها و اعلام در بازار، به زنان دستور دادند که باید برقع بزنند و با همراهی یکی از محارم خود بیرون از منزل حاضر شوند.
برخی از اعضای طالبان از مردم روستا مطالبه پول و غذا می کنند، یا از آنها می خواهند که 20 مرد را همراه با طالبان روانه جنگ کنند. یکی دیگر از دستورات این است که دختران بالای 15 سال باید به همسری مردان طالب درآیند؛ همچنین دربرخی جاها تماشای تلویزیون یا استفاده از موبایل ممنوع است
دیده بان حقوق بشر هفته گذشته مستنداتی که دال بر اخراج اجباری مردم از خانه و کاشانه خود و سوزاندن منازل بدست ستیزه جویان طالبان در ولایت قندوز بود ارائه داد. در همه مناطق تحت تسلط طالبان، تحصیل دختران ممنوع شده و حقوق زنان در حال عقبگرد است
سید حسن هاشمی از فعالان جامعه مدنی در فاریاب که شاهد سوزانده شدن پنج مدرسه به دست طالبان بود، می گوید «آنان می گویند که محدودیت ها و قوانین وضع شده با اسلام مطابقت دارد و هرکس انها را نقض کند کافر است و ریختن خونش جایز. اعمال طالبان با سخنان رهبرانش فرق دارد؛ رهبران طالبان در قطر در خانه های لوکس زندگی می کنند و خود و خانواده هاشان از زندگی لذت می برند؛ ولی نمی دانند که جنگجویانشان در حق مردم چه بی عدالتی هایی انجام می دهند»
ذبیح الله مجاهد سخنگوی طالبان در بیانیه ای رسمی که 12 ژوئیه منتشر کرد، گزارش ها مبنی بر آزار مردم توسط طالبان را «ساخته و پرداخته دشمن» خواند و گفت این ادعاها که طالبان «محدودیت هایی را برای افراد محلی می گذارند، انها را تهدید می کنند، قوانین جنسیتی وضع می کنند، برای زندگی و ریش و رفت و آمد مردم چارچوب می گذارند و همچنین ادعاهایی که پیرامون زادواج با دختران وجود دارد» کذب محض است
با این وجود، آن دسته از نیروهای طالب که در میدان جنگ حضور دارند، از اهداف خود شرمسار نیستند. به گفته ملا مجید یکی از فرماندهان طالبان «وقتی روستایی را می گیریم، در مسجد می خوابیم؛ برای مردم در خانه هایشان مزاحمت ایجاد نمی کنیم. اما اولین کاری که انجام می دهیم بستن مدارس دولتی است؛ آنها را خراب می کنیم و مدارس دینی خود را جایگزین آن می سازیم؛ مدارسی که برنامه های درسی ما را دنبال کرده و طالبان آینده را آموزش دهند»
همین امر نگرانی یکی از معلمان مزار شریف است. وی که تجربه دوران حکمرانی طالبان را در دهه نود دارد، می گوید «در ابتدا وقتی مصاحبه های طالبان را در تلویزیون دیدیم، به صلح امیدوار شدیم و گفتیم انگار طالبان تغییر کرده اند. اما وقتی این گروه را از نزدیک دیدم، فهمیدم که طالبان اصلا تغییر نکرده است. قوانین جدید قابل تحمل نیستند زیرا زنان طی این 20 سال به آزادی عادت کرده اند و برای آنها بسیار سخت است که تحت محدودیت های طالبان زندگی کنند. وقتی طالبان را می بینم احساس می کنم دشمن دین، فرهنگ و سنت های خود را دیده ام. اگر ما تسلیم طالبان شویم آینده تیره و تاری خواهیم داشت؛ بنابراین پیام من به نسل جدید این است که تا آخرین لحظه بجنگند»
مترجم: فاطمه رادمهر
نظر شما