از ماه سپتامبر که تلاش‌های آمریکا برای تخلیه شهروندان و متحدان خارجی و افغانی‌اش پایان یافت، مجموعا 21 دقیقه از اخبار شبانگاهی شبکه‌های تلویزیونی ABC، NBCو CBS به موضوع افغانستان اختصاص یافته و از اول دسامبر تنها سه دقیقه خبر با موضوع افغانستان پخش شده است. این درحالی است که دو ماه قبل از آن و در جریان خروج بی‌نظم نیروهای آمریکایی و سلطه طالبان، 427 دقیقه از اخبار شبانگاهی این شبکه‌ها (به عبارت دیگر 75% از بخش خبری) به موضوع افغانستان اختصاص داشت.
به گفته اندرو تیندال که از سال 1988 هر هفته اخبار شبانگاهی این سه شبکه خبری را بررسی می‌کند «آنچه برای شبکه‌های خبری آمریکایی در سال جاری ارزش خبری داشت، سقوط کابل و خروج نیروهای آمریکایی بود، نه سرنوشت مردم افغانستان پس از این خروج». همچنین 15 دقیقه از 21 دقیقه خبری که از 1 اکتبر تا 25 دسامبر راجع به افغانستان پخش شده، ربطی به بحران انسانی این کشور و گرسنگی نزدیک به 23 میلیون نفر از جمعیت افغانستان نداشته است.
در واقع اگر این 21 دقیقه را به ده بخش تقسیم کنیم، چهار بخش آن بیان داستان‌هایی امیدوارکننده از افغانستان بود و بر تلاش‌های آمریکا در کمک به متحدان سابق افغان تکیه داشت. بخش پنجم به بیان ابتکارات انجام شده جهت کمک به دختران افغان برای ادامه تحصیل می‌پرداخت و بخش ششم در مورد پزشکان ارتش آمریکا بود که در سال 2011 در افغانستان خدمت می‌کردند. تنها دو بخش از ده بخش خبری، به فاجعه انسانی حاکم بر افغانستان اشاره داشت.
اخبار شبانگاهی این سه شبکه خبری، مهمترین منبع اخبار بین‌المللی در آمریکا هستند. در طول هفته حدود 20 میلیون آمریکایی برنامه‌های خبری شبکه‌های ملی CBS، ABCو NBC را نگاه می‌کنند. این تقریبا چهار برابر افرادی است که اخبار را از شبکه‌های کابلی فاکس نیوز، سی‌ان‌ان و MSNBC می‌بینند.
آنچه از شبکه‌های ملی پخش می‌شود تأثیر عمده‌ای بر دستور کار خبری سایر رسانه‌های آمریکایی دارد. به گفته تیندال «از آنجا که این سه شبکه خبری اصلی‌ترین جریان رسانه‌ای در آمریکا هستند، آمار بدست آمده از آنها را می‌توان به سایر رسانه‌های آمریکا تسری داد».
پیشتر در مقاله‌ای در ماه اوت اشاره کردم که دلیل اصلی شوکه شدن آمریکایی‌ها از فروپاشی حکومت تحت حمایت آمریکا در افغانستان این بود که این سه شبکه خبری در تمام سال 2020 تنها در اخبار شبانگاهی، سه روز هفته و مجموعا به میزان پنج دقیقه به افغانستان می‌پرداختند. آمارهای جمع‌آوری شده توسط تیندال نشان می‌دهد که افغانستان از اخبار شبانگاهی این شبکه‌ها در ماه ژانویه تا مارس 2021 به طور کامل غایب بود و از آوریل تا پایان جولای در مجموع فقط 82 دقیقه به اخبار آن کشور پرداخته شد. ماه اوت با روی کار آمدن طالبان میزان اخبار افغانستان به 345 دقیقه افزایش یافت اما در ماه سپتامبر که تقریبا همه آمریکایی‌ها افغانستان را ترک کردند، بار دیگر پخش اخبار این کشور کاهش یافت و در ماه اکتبر تنها به ده دقیقه رسید.
در این میان شبکه CBS بیش از دو شبکه دیگر به وضعیت فاجعه‌بار افغانستان پرداخته است. این شبکه در برنامه شصت دقیقه 12 دسامبر خود به پخش برنامه‌ای 15 دقیقه‌ای از اوضاع افغانستان پرداخت و ضمن هشدار در مورد گرسنگی 95% مردم این کشور، نه تنها با نمایندگان گروههای بشردوستانه بین‌المللی که با وزیر بهداشت طالبان نیز مصاحبه کرد. اما آنچه در گزارش این شبکه دیده نمی‌شد اشاره به نقش آمریکا در محدود کردن و مسدود نمودن بودجه افغانستان و تأثیر این اقدام بر فاجعه انسانی حاکم بر این کشور بود. خبرنگار ABC در گزارش خود تنها به «ترکیب تحریم‌ها و خشکسالی» به عنوان دلایل اصلی بحران اشاره کرد و NBC نیز تنها گزارش خود را با این جمله به پایان رساند که «طالبان از آمریکا و سایر کشورها درخواست کرده پول‌های بلوکه شده افغانستان را آزاد کنند». به این ترتیب در برنامه شصت دقیقه CBS نیز اشاره‌ای به سهم واشنگتن در بحران ایجاد شده نشد و صرفا تأکید شد که «جامعه بین‌الملل مسئول انسداد دارایی‌های افغانستان، تعطیل شدن کمک‌های خارجی و تمدید تحریم‌ها است».
گرچه این حرف درست است، اما نباید فراموش کرد که محرک اصلی این اقدامات آمریکا بود که در ماه اوت 9.5 میلیارد دلار از ذخایر ارزی افغانستان را مسدود کرد، صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی را تحت فشار گذاشت تا حمایت اضطراری از این کشور را به تعویق بیاندازند و جلوی دسترسی بانک‌های افغانستان به سیستم مالی بین‌المللی را بگیرند.
اینکه مردم آمریکا چقدر دولت خود را مسئول وضعیت اسفناک امروز مردم افغانستان بدانند، بستگی به اطلاع‌رسانی سازمان‌های خبری آمریکایی دارد. با وجودی که مالیات دهندگان آمریکایی در طول جنگ 20 ساله آمریکا در افغانستان حدود 2.3 تریلیون دلار هزینه کردند و بیش از 2400 سرباز را از دست دادند، اما اخبار شامگاهی این سه شبکه در همان دوران مجموعا 5590 دقیقه را به پوشش این جنگ اختصاص دادند.
حالا که خبری از حضور سربازان آمریکایی در افغانستان نیست، علیرغم تأثیر زیادی که مداخله نظامی ایالات متحده و تحریم‌های این کشور بر افغانستان داشته، کابل به‌سرعت از اذهان مردم پاک می‌شود و با مشکلات و مصائب خود تنها می‌ماند.
مترجم: فاطمه رادمهر
نظر شما