انتظار می‌رود که آمریکا در پی جنگ اکراین، حضور نظامی خود را در امتداد مرز ناتو در اروپای شرقی تقویت کند و همزمان از حضورش در خاورمیانه بکاهد. درست است که نشان دادن جبهه‌ای قوی در شرق اروپا حیاتی است؛ اما اگر انجام این کار به بهای کاهش حضور نظامی آمریکا در خاورمیانه تمام شود، اشتباه است. به ویژه که به نظر می‌رسد پوتین در کارزاری که برای به حاشیه راندن آمریکا به راه انداخته، خاورمیانه را در دستور کار بعدی خود قرار داده باشد
سال گذشته روسیه بمب‌افکن‌هایی را به غرب سوریه منتقل کرد (چرا که از آنجا می‌تواند اهدافی را در اروپا مورد حمله قرار دهد)، به اسرائیل در مورد انجام حملات در سوریه هشدار داد و شروع به گشت‌زنی هوایی با مشارکت نیروی هوایی سوریه کرد. همه اینها نشانه‌های هشداردهنده‌ای برای واشنگتن بود و این کشور می‌بایست به جای اینکه بنشیند و نسبت به تحولات جاری واکنش نشان دهد، اقدام پیش‌دستانه‌ای می‌کرد
حضور 10000 سرباز روسیه در سوریه، صرفا برای تقویت بشار اسد نبود؛ هدف روسیه این بود که با این حضور نظامی، امکان نفوذ و نقش آفرینی بیشتری در ژئوپلیتیک خاورمیانه یافته و به سایر مناطق دسترسی پیدا کند. اکنون ارتش روسیه می‌تواند خود را از سوریه، به کریمه و اکراین و تمام جنوب اروپا برساند و تهدیدی برای جناح جنوبی ناتو باشد. از ماه مه گذشته، بمب‌افکن‌های روسیِ توپولف در پایگاه هوایی حمیمیم در غرب سوریه استقرار یافتند و از آنجا می‌توانند به هر هدفی در دریای مدیترانه حمله کنند. این مسئله نیاز به تحلیل سازمان‌های غربی نداشت و خود روس‌ها اهمیت این اقدام را در مطبوعات اعلام کردند
دوستان روسیه در منطقه
موقعیت قوی روسیه در خاورمیانه، در روابط نزدیک نظامی که این کشور با بازیگران کلیدی منطقه ایجاد کرده، به خوبی مشهود است. اسرائیل بر سر سوریه و سایر مناطق، با روسیه همکاری داشته است؛ امارات در همراهی با روسیه، از تلاش‌های خلیفه حفتر برای به چالش کشیدن دولت مورد حمایت غرب در طرابلسِ لیبی حمایت کرد. عربستان و روسیه ماه اوت گذشته توافقنامه همکاری نظامی امضا کردند؛ این توافق پس از آن به دست آمد که آمریکا سامانه ضدهوایی پاتریوت را از عربستان خارج کرد و به این ترتیب پیمانکاران دفاعی روسیه جایگاه مهمی در بازار پرسود تسلیحاتی سعودی بدست آوردند
ایران
در میان کشورهای خاورمیانه، ایران را می‌توان بزرگترین ذینفع از مناقشه اکراین دانست. مقابله روسیه با جامعه بین‌الملل، این کشور را به سمت مشارکت بیشتر با ایران سوق خواهد داد. هر دو کشور به شدت توسط غرب تحریم شده‌اند و چیزی برای از دست دادن ندارند؛ ضمن اینکه هر دو خواهان تضعیف آمریکا هستند. بدترین سناریو این است که پوتین به ایران توصیه کند از مذاکرات وین خارج شود و توافقنامه‌ای را با روسیه امضا کند که به موجب آن روسیه فناوری مورد نیاز برای تولید انرژی هسته‌ای را در اختیار ایران قرار دهد. حتی اگر این اتفاق نیافتد، این احتمال وجود دارد که روسیه حمایت خود را از ایران بیشتر کند و ایران که به خاطر این حمایت جسارت بیشتری پیدا کرده است، کارزاری را که با تکیه بر نیروهای نیابتی‌اش علیه آمریکا و سایر بازیگران منطقه به راه انداخته، افزایش دهد
معنای این تحولات برای وضعیت نظامی آمریکا چیست
طبیعتا جنگ در اروپا باعث می‌شود که آمریکا نیروهای خود را بیشتر در این منطقه متمرکز کند و از حضور این نیروها در جاهای دیگر بکاهد. اما واشنگتن باید در نظر بگیرد که خاورمیانه احتمالا جای بعدی است که باید در آن با اقدامات پوتین مقابله کند
واشنگتن باید روابط خود را با رهبران خاورمیانه تقویت کرده و تعاملات نظامی خود را با کشورهای منطقه به سرعت افزایش دهد. اکنون زمان آن فرا رسیده است که آمریکا، اسرائیل و امارت را مجبور به جانبداری در بحران اکراین کند و در ازای آن بر همکاری نظامی خود با این دو کشور بیافزاید. آمریکا باید با ترکیه نیز تماس بگیرد تا در سوریه همکاری بیشتری در میدان بین دو کشور صورت گیرد
برنامه‌ریزان نظامی باید یک طرح اضطراری ارائه دهند که اگر در سوریه بین نیروهای آمریکایی و روسی برخوردی صورت گرفت، چه پاسخی باید داده شود؛ به ویژه که با مانورهای هوایی روسیه، اکنون احتمال بروز درگیری بیش از هر زمان دیگری است و آمریکا نمی‌تواند در صورت وقوع این اتفاق، با بی‌اعتنایی از کنار آن بگذرد. سنتکام باید ببیند که چگونه می‌تواند برای نیروهای آمریکایی دست برتر را در سوریه ایجاد کند. حتی حضور نظامی نمادین در سوریه، ارزش زیادی دارد. اگر آمریکا راسخ است که همچنان در بازی باقی بماند، اکنون زمان خوبی است که به جای کم کردن از نیروها یا خروج کامل آنها از سوریه، بر تعداد نیروهای خود بیافزاید. البته موقعیت برتر لزوما با افزایش نظامیان بیشتر همراه نیست؛ ممکن است این هدف با مسلح کردن نیروهای موجود در منطقه با سیستم‌هایی که تهدیدی بزرگ برای سربازان روسی به شمار می‌روند، به دست آید. از جمله این سیستم‌ها می‌توان به پهپاد، موشک‌های ضد تانک و ضد هوایی اشاره کرد
آمریکا باید صریحا به ایران پیام دهد که در صورت حمایت بیشتر از حملات پهپادی یا موشکی به شریکان یا منافع آمریکا، با حملات تلافی‌جویانه مواجه خواهد شد. پیش از آنکه ایران از موقعیت ایجاد شده در پی جنگ اکراین بهره‌مند شده و درصدد همکاری بیشتر با روسیه برآید، آمریکا باید دست به کار شود و رویکرد تفرقه بیانداز و حکومت کن را در روابط بین این دو کشور در پیش گیرد.
نشانه‌ها حاکی از آن است که گام بعدی پوتین تحکیم موقعیت روسیه در خاورمیانه خواهد بود. آمریکا می‌تواند از هم‌اکنون برای جلوگیری از تحقق این نقشه برنامه‌ریزی کند، یا اینکه منفعل بنشیند و امیدوار باشد که این اتفاق نیافتد. اما همانگونه که برنامه‌ریزان نظامی می‌دانند، امید راه حل نیست
مترجم: فاطمه رادمهر
نظر شما