عرب‌های سیاه‌پوست ساکن در خاورمیانه و شمال آفریقا که از تبار آفریقایی‌های صحرانشین هستند، به واسطه‌ی رنگ پوست‌شان به قشر طبقه پائین جامعه مبدل شده، از حاشیه‌نشینی و نابرابری در بدست آوردن شغل رنج می‌برند و غالباً در رسانه‌ها نیز به آنان با دیده‌ی نژادپرستانه به عنوان طبقه‌ی فرودست نگریسته می‌شود. در این میان، زنان سیاه‌پوست نسبت به مردان، با تبعیض مضاعف روبرو هستند.
«خوله کسیکسی» فعال فمینیست و ضد نژادپرستی که بنیانگذار گروه صدای زنان سیاه‌پوست تونسی است، در این‌باره می‌گوید: «معیار زیبایی در جامعه ما سفیدپوست بودن است؛ زنان سیاه‌پوست برای پذیرفته شدن در جامعه می‌باید با معیارهای جامعه همخوانی داشته باشند؛ لذا، برای صاف کردن موهای سر و روشن‌تر کردن پوست‌شان به شدت تحت فشار قرار می‌گیرند.»
وی با تأیید جنبش جهانی «زندگی سیاهان مهم است»، گفت: زنان عرب سیاه‌پوست درصدد برآمدند تا به روشنگری و برجسته‌سازی تبعیض‌ها و نابرابری‌ها و سوءاستفاده‌هایی كه همه روزه در منطقه با آنها روبرو هستند بپردازند.
امنه علی، فعال سومالیایی-یمنی که در ماه اخیر، پلتفرم اینستاگرامی «اعراب سیاه‌پوست» را به هدف آگاهی‌رسانی درباره‌ی نژادپرستی در منطقه بنیان نهاده است، یادآور شد: «تماشای آگهی‌های تبلیغاتی برای کرم‌های سفید کننده در تلویزیون به روشنی این موضوع را به بیننده القا می‌کند که زنانی متمدن‌تر و شادترند که چهره‌هاشان با مصرف این کرم‌ها به تدریج روشن و روشن‌تر می‌شود. این‌گونه پیام‌های تبلیغاتی برای دختران سیاهپوستی که به تماشای آنها می‌نشینند، بسیار مضر است؛ زیرا پس از تماشای آن با خود فکر می‌کنند که رنگ پوست من بد است و اگر روشن‌تر می‌بود، بهتر بود. پس به کرم‌های سفیدکننده روی خواهند آورد.»
افزایش انتقادات بین‌المللی درباره‌ی شیوه‌ی تبلیغاتی کرم‌های سفیدکننده، برندهای مختلف تولید این محصولات را وادار به واکنش کرد. به عنوان مثال، شرکت جانسون در روز جمعه اعلام کرد که آگهی محصولات خود را در آسیا و خاورمیانه متوقف خواهد کرد.
در تونس، برند آرایشی و بهداشتی معروفی با نام تجاری نانا پس از به اشتراک‌گذاری پستی در شبکه‌های اجتماعی در 9 ژوئن که در آن از یک مدل سفیدپوست چشم آبی برای تبلیغ محصولاتش استفاده کرده بود، خشم مردم در رسانه‌های اجتماعی را برانگیخت. در پی آن، نمایندگی نانا در عربستان با صدور پیامی، مخالفتش با هر گونه نژادپرستی را اعلام کرد «ما از تنوع در همه‌ی زمینه‌ها حمایت و آن را ترویج می‌کنیم و از زنان در نیل به رویاهای‌شان حمایت می‌نماییم.»
خوله کسیکسی می گوید که عدم استفاده از مدل‌های آرایشی سیاه‌پوست در تبلیغات، نمایشگر آنست که زنان سیاه‌پوست زیبا محسوب نمی‌شوند. لذا، برندهای لوازم آرایش ترجیح می‌دهند تا از تصویر یک زن سفید پوست استفاده کنند که صورت خود را آرایش می‌کند.
در تونس، مانند هر جای دیگر آفریقای شمالی و خاورمیانه، نابرابری بیداد می‌کند؛ سیاه‌پوستان، طبقه‌ی فقیر جامعه هستند و به شدت از تبعیض شغلی و آزارهای روزافزون جنسی در خیابان‌ها یا به دست کارفرمایانشان رنج می‌برند. بانوان سیاه‌پوست از نظر اقتصادی و اجتماعی در کف هرم قرار دارند. بنابراین، اگر کسی یک زن سیاه‌پوست را مورد آزار و اذیت قرار دهد، می‌داند که آن زن هیچ دفاعی ندارد و او نیز برای جرم خود مجازاتی دریافت نخواهد کرد. تونس با تصویب قانونی در اکتبر 2018 به اولین کشور عربی مبدل شد که تبعیض نژادی را جرم شمرده است و اولین حکم اعدام مطابق این قانون در فوریه 2019 در این کشور انجام شد. این اقدام سبب شد تا پویشی تحت عنوان «من به رنگ پوستم می‌بالم» در میان سیاه‌پوستان به راه بیفتد.
امروز، از مصر تا سرزمین‌های اشغالی فلسطین، نظرات نژادپرستانه مورد حمله قرار می‌گیرند. در اوایل این ماه، محمد رمضان بازیگر و خواننده مصری به پست زنی که در مورد عکس پسرش اظهار کرده بود: «مایه‌ی تأسف است که پسر به جای اینکه پوست روشن مادرش را به ارث ببرد، مثل پدرش سیاه شده است»، واکنش نشان داده و در صفحه فیس بوک خود نوشت: من به رنگ پوستم می بالم ... و خوشحالم که فرزندانم با فرهنگی به دور از نژادپرستی بزرگ خواهند شد و رشد خواهند کرد.
مریم ابوخالد، بازیگر فلسطینی، در یک ویدئوی اینستاگرامی اظهار داشت که امیدوار است نسل‌های آینده سخنانی که علیه سیاه‌پوستان گفته می شود را برنتابند؛ وی به هشداری که والدین به فرزندان خود می دهند که در معرض نور آفتاب قرار نگیرند تا مانند آنان سیاه نشوند، اشاره کرده و با بیان اینکه ممکن است برای نسل قدیم چنین سخنانی عادی باشد، اظهار امیدواری می کند که جوانان امروز مقابل چنین سخنانی بایستند.
اعتراضات به قتل جورج فلوید آمریکایی، سیاهپوستی که ماه گذشته توسط یک افسر پلیس در مینیاپولیس کشته شد، باعث شد تا مردم شروع به درک این مسئله کنند که شاید اکنون وقت آن فرا رسیده است که همه ما به تبعات اجتماعی نگرش نژادپرستانه‌ی خود آگاه شویم. اما تغییر نگرش هنوز آن گونه که باید و شاید در جهان عرب به راه نیفتاده است و نیاز به فرهنگ‌سازی هر چه بیشتر دارد.
مترجم: ط. مکارمی
نظر شما