ویدئویی در فیسبوک منتشر شد که در آن نشان می‌داد سیسی رئیس جمهور مصر میکروفون را می‌گیرد و پس از بیان چند کلمه شروع به خندیدن می‌کند تا جایی که به نفس نفس می‌افتد. زیر ویدئو با شکلک خنده نوشته شده بود «سیسی نشئه است».
این شوخی تنها یکی از هزاران شوخی‌ای است که در صفحات عرب زبان شبکه‌های اجتماعی که بعضی‌شان میلیون‌ها فالوور دارد، با حشیش می‌شود و نشان می‌دهد که چگونه دیدگاه مردم نسبت به مصرف این ماده مخدر در بخش‌هایی از خاورمیانه در حال تغییر است.
اخیرا در کشورهای حاشیه خلیج فارس نیز مشاهده شد که برخی از کاربران شبکه‌های اجتماعی، در حال کشیدن حشیش از خود فیلم گرفتند و پخش کردند و متعاقب آن توسط پلیس دستگیر شدند.
تابستان گذشته یک اینفلوئنسر و مدل ساکن دبی به نام عمر برقان به اتهام کشیدن حشیش در پخش زنده‌ی حساب اینستاگرام خود که 1.3 میلیون دنبال‌کننده داشت، از امارات اخراج شد. افسران پلیس در توجیه این تصمیم به ارتباط بین تبلیغ این مواد توسط سلبریتی‌ها و مصرف آن توسط نوجوانان اشاره کردند.
سال 2021 پلیس قطر 75 پروفایل و وب‌سایت را که به فروش یا تبلیغ مواد می‌پرداختند مسدود کرد. این درحالی است که تعداد وب‌سایت‌ها و پروفایل‌های مسدود شده در سال 2019 تنها 15 مورد بود.
اما مصرف موادمخدر توسط مردم خاورمیانه پیشینه تاریخی دارد. به گفته مازیار غیابی استاد علوم انسانی پزشکی دانشگاه اکستر: «درست است که مردم خاورمیانه از قدیم مستی و کیفوری را امری ناپسند می‌شمردند، اما این بدان معنا نیست که چنین چیزهایی در آن منطقه وجود نداشته است».
حشیش قرن‌ها جزئی از فرهنگ خاورمیانه بود. قرن دوازدهم برخی از فرقه‌های صوفی که به اسلام نگاهی عرفانی داشتند، به عنوان بخشی از مراسم مذهبی خود حشیش می‌کشیدند و تا همین اواخر پاره‌ای مردم در مورد استفاده تفریحی خود از موادمخدر آشکارا صحبت می‌کردند.
به گفته محمود، جوان 32 ساله سوری ساکن در آلمان: «نگرش جوانان نسبت به چیزهایی همچون حشیش درحال تغییر است». وی افزود که در دمشق با دوستانش حشیش می‌کشیدند و برای تفریح قرص‌های آمفتامین مصرف می‌کردند. البته فقط نزدیک‌ترین دوستانش از مصرف تفریحی مواد توسط او اطلاع داشتند.
وی بر این باور است که اکنون جوانان منطقه به ویژه افراد ساکن در شهرهای بزرگ نسبت به چنین مسائلی بازتر برخورد می‌کنند. محمود در پاسخ به این سؤال که فکر می‌کند نگرش مردم از چه زمانی شروع به تغییر کرده؟ پاسخ داد از زمان آمدن اینترنت.
مطالعه‌ای که با نام «موادمخدر پشت حجاب اسلام: نگاهی به جوانان سعودی» اکتبر سال گذشته در مجله علمی Crime, Law and Social Change انجام شد نتایج مشابهی را نشان می‌دهد.
در این مطالعه پژوهشگران با 18 دانشجوی دانشگاه سعودی مصاحبه کردند و به این نتیجه رسیدند که جوانان سعودی به استفاده تفریحی از موادمخدر مانند حشیش علاقه‌مندتر شده‌اند و در مورد آن دید بازتری پیدا کرده‌اند.
(برای آگاهی بیشتر از مصرف موادمخدر در عربستان می‌توانید به اینجا مراجعه کنید)
یکی از مصاحبه‌شوندگان با اشاره به یک صفحه پرطرفدار فیسبوک که اطلاعات و جوک‌هایی در مورد مصرف تفریحی موادمخدر منتشر می‌کرد و بیش از یک میلیون دنبال کننده داشت، گفت: «اکانت «حکمت حشیشی‌ها» فیلم‌ها و داستان‌های خنده‌داری درباره مصرف‌کنندگان حشیش منتشر می‌کند. این مطالب آنقدر خنده‌دار است که مردم اصلا فکر نمی‌کنند کشیدن حشیش حرام باشد».
البته در این مطالعه به دلایل دیگری نیز در خصوص نگاه بازتری که مردم سعودی نسبت به مصرف حشیش پیدا کرده‌اند اشاره شده است که از جمله آن تعامل بیشتر مردم با خارجی‌ها و فرهنگ‌های بین‌المللی، کاهش میزان مذهبی بودن افراد و آسان‌گیری بیشتر قوانین در سال‌های اخیر است.
به گفته الی اعرج مدیر انجمن کاهش آسیب در خاورمیانه و شمال آفریقا MENAHRA: «با وجود رسانه‌های اجتماعی همه چیز بازتر شده است و نسل جوان در مورد موادمخدر و نحوه استفاده از ان بیشتر می‌دانند».
اما اینکه تغییر نگرش مردم منجر به مصرف بیشتر موادمخدر هم شده است یا نه را نمی‌دانیم، زیرا آمارهای مورد اعتمادی در این موضوع وجود ندارد. آنگونه که سخنگوی دفتر مبارزه با موادمخدر و جرایم سازمان یافته سازمان ملل می‌گوید: «در خاورمیانه داده‌های چندانی وجود ندارد لذا نمی‌توانیم درباره روند رو به رشد مصرف مواد در منطقه چیزی بگوییم».
MENAHRA نیز در ارزیابی سال 2021 خود از خاورمیانه، تأیید کرد که بدلیل بحران‌های مختلف منطقه، دستیابی به اعدادی دقیق در مورد مصرف مواد دشوار است.
کشورهای منطقه بسته به سهولت دسترسی به انواع مختلف مواد، الگوهای متفاوتی برای مصرف موادمخدر دارند؛ اما کارشناسان معتقدند که حشیش به طور کل محبوب‌ترین ماده مخدر در خاورمیانه می‌باشد.
مترجم: فاطمه رادمهر
نظر شما