یادداشت سیاسی

سناریوی آمریکا و اروپا در مواجهه با ایران

۱۳۹۶ بهمن ۲۱

دکتر حسین موسویان متخصص امورخاورمیانه دانشگاه پرینستون می گوید: شرایط در واشنگتن به‌گونه‌ای است که نفوذ و تاثیرگذاری بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل در سیاست‌های خاورمیانه‌ای آمریکا به‌ویژه درباره ایران، بیش از رئیس‌جمهوری آمریکا شده‌است.

جزئیات

ترکیه جدید و پدیده نوعثمانی‌گری

۱۳۹۶ بهمن ۱۸

جمهوری ترکیه دارای سه مرحله متفاوت تاریخی است. مرحله نخست آن از ابتدای جمهوریت آغاز می‌شود تا ابتدای دهه هشتاد. مرحله دوم آن از اوائل دهه هشتاد آغاز می‌شود تا انقلاب‌های عربی و مرحله سوم آن از بهار عربی شروع می‌شود و تاکنون ادامه دارد و تا سالها ادامه خواهد داشت. در اینجا منظور از «ترکیه جدید» همین سومین مرحله است. ترکیه جدید اگرچه در تداوم دو مرحله قبلی است، اما با آن دو عمیقاً متفاوت است. همچنانکه عربستانِ بعد از قدرت‌یابی سلمان و اماراتِ سال‌های اخیر، متفاوت است با عربستان و امارات قبل از انقلاب‌های عربی. سیاست کنونی ترکیه می‌باید با توجه بدین نکته دریافت شود.

جزئیات

زلزله های اجتماعی

۱۳۹۶ بهمن ۱۴

استعاره و تمثیل، اهمیت زیادی در علوم، و بویژه اندیشه اجتماعی دارد. یکی از این استعاره ها، مفهوم زلزله و «گُسل های زلزله ساز» است. زلزله در لغت به معنای «بی قراری، لرزه، جنبش سخت، حرکت شدید و ناگهانی» است و واژه ای است که بیشتر مفهومی زمین شناختی دارد اما در جنبش های اجتماعی نیز به کار می رود. از این حیث، نا آرامی های دیماه96، نوعی «زلزله اجتماعی» است.

جزئیات

جای ایران و عربستان عوض می‌شود؟

۱۳۹۶ بهمن ۱۱

محمدبن سلمان، ولیعهد قدرتمند عربستان می‌تواند آماج این انتقاد باشد که در سیاست خارجی مشی ماجراجویانه دنبال می‌کند که البته این امر به رفتار سایر فاکتورهای منطقه هم بی‌ربط نیست، ولی در عرصه داخلی بنا را بر بازکردن جامعه انسدادزده عربستان گذاشته، ولو که این اصلاحات داخلی قسما به گونه‌ای آمرانه و با شتاب پیش می رود. اهداف اصلاحاتش ولی نادرست نیستند. تغییر در وضعیت و شرایط حقوق زنان و در گستره آموزش و پرورش از مولفه‌های اصلی این اصلاحات و در عین حال زمینه‌ساز سایر اصلاحات هستند.

جزئیات

قمار پرخطر ترکیه و روسیه در عفرین؛ اهداف و چالش های پیش رو

۱۳۹۶ بهمن ۰۳

رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه سرانجام تهدید خود را در مورد حمله نظامی به شهر کردنشین عفرین در شمال غربی سوریه عملی کرد.

جزئیات

انتخابات عراق: دسته‌کشی و جنگ قدرت مدام حادتر می‌شود

۱۳۹۶ بهمن ۰۲

مبارزه انتخاباتی در عراق آغاز شده، و آن طور که از هم اکنون پیدا است، مبارزه‌ای سخت و نفس‌گیر خواهد بود. مقرر است انتخابات مجلس در ۱۲ می‌(۲۲ اردیبهشت ۱۳۹۷) با حضور ۲۷ ائتلاف و ۱۴۳ حزب برگزار شود، و انتظار می‌رود این انتخابات، چشم‌انداز سیاسی عراق را به کلی تغییر دهد.

جزئیات

رفتن ترامپ، خوابی که شاید تعبیر نشود

۱۳۹۶ بهمن ۰۲

تا روز ۸ نوامبر ۲۰۱۶ که خوانش آرای صندوق‌ها شگفتی را به اوج رساند و پیروزی ترامپ را رقم زد تعداد معدودی راهیابی او به کاخ سفید را ممکن می‌شمردند. برای بسیاری از موسسات نظرسنجی و رسانه‌ها، پیروزی هیلاری کلینتون قظعی تلقی می‌شد و تحولی که در زیر پوست جامعه آمریکا در جریان بود قابل درک نبود.

جزئیات

زمان به زیان کردها نیست

۱۳۹۶ دی ۳۰

برای ناظرانی که تحولات سوریه را به دقت دنبال می کنند، تصمیم آمریکا برای تشکیل یک ارتش مرزبانی سی هزار نفره، تحولی غیر منتظره محسوب نمی شود. از هفت سال پیش که سفیر آمریکا در دمشق به منظور حمایت از معترضان به شهر حما رفت، سیاست این کشور در قبال سوریه همواره تابع جزر و مدهای سیاسی و پیچیدگیها و پویاییهای این بحران بوده است. این سیاست چند ایستگاه مشخص داشت، ابتدا گفته شد اسد باید برود، بعدا استفاده از سلاحهای شیمیایی بعنوان خط قرمز اوباما تعیین شد و سپس نگاهها و تلاشها روی مبارزه با داعش متمرکز شد.

جزئیات

سهم ایران از دریای خزر قربانی معادلات سیاسی می‌شود؟

۱۳۹۶ دی ۲۱

کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ایران با حضور شماری از مقام های سیاسی و نظامی از جمله فرمانده نیروی دریایی ارتش تحولات اخیر درباره مذاکرات مربوط به تعیین رژیم جدید حقوقی دریای خزر را بررسی کرده است.

جزئیات

استعفای رهبران حشد الشعبی با هدف شرکت در انتخابات عراق

۱۳۹۶ دی ۱۰

متعاقب بیانیه «پایان جنگ» دولت عراق علیه داعش، حیدرالعبادی، نخست‌وزیر، روز ۱۵ دسامبر اعلام کرد که دولتش اجرای سیاست کنترل سلاح‌های موجود در کشور را آغاز کرده است.

جزئیات

سودان؛ از هزینه ایران تا سود ترکیه

۱۳۹۶ دی ۰۸

تا یک سال و نیم پیش ایران رابطه با سودان را کم و بیش استراتژیک می‌دانست. اما سودان در سال ۲۰۱۶ در چرخشی آشکار به سوی عربستان و آمریکا این رابطه را قطع کرد. در سه روز گذشته اردوغان در سفری تاریخی در سودان بود و در همین سفر چیزهایی را به دست آورد که برای ایران کمتر قابل دسترسی بود. خطوط زیر نگاهی است به دو رویکرد متفاوت ایران و ترکیه در مناسبات خارجی‌ و این که چرا هزینه‌های ایران در منطقه و در آفریقا جواب نمی‌دهد.

جزئیات

یمن و موشک‌هایی که فقط صدا دارند

۱۳۹۶ دی ۰۴

جنگ سرد در منطقه بین دو قدرت اصلی، یعنی ایران و عربستان هر روز وارد مرحله تازه‌ تری می شود. ایران توانست در همسایگی خود نظم جدیدی حاکم کند. اما برای غائلهٔ عربستان و یمن پایان نیکی متصورنیست.

جزئیات

فرانسه و موضوع موشکی ایران

۱۳۹۶ دی ۰۳

سیاست خارجی فرانسه از زمانی که ژنرال دوگل در آغاز جمهوری پنجم نظامنامه عمومی آن را پایه‌ریزی کرد، کم‌وبیش با ثبات بوده است. این مهم تا زمان روی کار آمدن نیکلا سارکوزی در سال ۲۰۰۷ ادامه داشت و از آن پس تا مقطع کنونی که امانوئل مکرون قدرت را به دست گرفته، روسای جمهور این کشور در تلاش بوده‌اند سیاست خارجی فرانسه را در مسیر جدیدی و با هدف تاثيرگذاری بر معادلات جهانی به مثابه یک قدرت بزرگ قرار دهند. ورود مكرون به ضرورت مذاكرات موشكی با ايران هم در همين راستا قابل ارزيابی است.

جزئیات

رابطه جمهوری اسلامی و سازمان آزدیبخش فلسطین از آغاز تا کنون

۱۳۹۶ آذر ۲۳

در چندین دهه که از عمر انقلاب اسلامی می گذرد رابطه ایران با گروههای معارض فلسطینی همواره با فراز و نشیبهایی همراه بوده است. در نوشتار پیش رو به این موضوع می پردازیم.

جزئیات

آینده فلسطینیان به کجا خواهد کشید؟

۱۳۹۶ آذر ۱۹

نیویورک تایمز از طرحی خبر داده است که جرد کوشنر، داماد ترامپ و مسئول پیشبرد روند صلح میان اسرائیل و فلسطینی‌ها آن را به عربستان ارائه کرده و دیدار اخیر و از پیش اعلام نشده محمود عباس از عربستان هم برای معرفی این طرح به او بوده است. کاخ سفید تکذیب کرده که چنین طرحی در کار است، هر چند که می‌گوید روی طرحی در زمینه صلح اسرائیل و فلسطینی‌ها کار می‌شود.

جزئیات

هفت درس استراتژیک داعش برای خاورمیانه

۱۳۹۶ آذر ۱۱

حدود چهار سال پیش، داعش که ظهور کرد موجی از روایت‌های شورانگیز و عمیق، محافل علمی – سیاسی را فراگرفت؛ در همان اوان کار یک محقق اندیشه سیاسی کاربردی سخنی گفت خلاف موج غالب! او گفت: خوف از داعش به زودی فروکش خواهد کرد! و داعش به دلیل زمان‌پریشی فکری به گروهی تبهکار تقلیل خواهد یافت.

جزئیات

هفت اتفاق بی سابقه در عصر حکومت ترامپ

۱۳۹۶ آذر ۰۸

چند تحول بی‌سابقه یا کم‌سابقه در سیستم تصمیم‌گیری آمریکا رخ داده که تأثیر مستقیم یا غیرمستقیم بر تصمیمات مرتبط با ایران در واشنگتن داشته و خواهد داشت:

جزئیات

بازگشت سعد حریری: تغییر موازنه قدرت به زیان او

۱۳۹۶ آبان ۳۰

استعفای سعد حریری یکی از رازآلودترین حوادث منطقه به شمار می رود. در ارزیابی استعفای نسنجیده او از خاک عربستان همین بس که بدانیم در تاریخ ملت ها دیده شده است دولتی در تبعید مثلا به دلیل اشغال یک کشور شکل بگیرد. اما، دیده نشده بود که نخست وزیری استعفای خود را در کشوری دیگر(عربستان)، آن هم نه از کانال تلویزیونی خودش بلکه از کانال تلویزیونی آن کشور اعلام نماید.

جزئیات

در عربستان چه می‌گذرد؟

۱۳۹۶ آبان ۳۰

شبه جزیره العرب مرکب است از یمن، عربستان و پنج شیخ‌نشین دیگر. این مجموعه در حال حاضر در وضعیتی شکننده و خطرناک قرار دارد. تنها عمان و تا حدودی کویت است که از نوعی آرامش نسبی برخوردار هستند.

جزئیات

مهار سعودی

۱۳۹۶ آبان ۲۳

موج جدیدی ازاقدامات سعودی ها برای ایجاد اجماع جهانی علیه موقعیت منطقه ای کشورمان در جریان است. اتهام دست داشتن ایران در حمله موشکی یمنی ها به ریاض، گفتگو و پیشنهاد کمک های مالی به دولت حیدر العبادی برای مهار قدرت حشدالشعبی در عراق و به تازگی طرح استعفای سعد حریری در لبنان به منظور تشدید فشار بر روی حزب الله در لبنان از جمله این اقدامات هستند.

جزئیات

نشانه‌های شکست در طرح ماجراجویانه ولیعهد سعودی

۱۳۹۶ آبان ۲۱

راننده تاکسی با خشم می‌گفت اگر مسافر سعودی به پستش بخورد، از ماشین بیرونش می‌اندازد. محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی را با عبارت یا عیب الشوم (ای لکه ننگ) خطاب می کرد و دستش را از فرمان رها می کرد و به نشانه دعا بسوی آسمان می گرفت و می گفت «خدایا این طفل مجنون، می خواهد جنگ را به خانه ما بیاورد، کشور خودش را چنان دچار جنگ کن که همه شان در کوهها آواره شوند. الهی همه شما خلیجی ها در آتش همان نفت خودتان بسوزید».

جزئیات

ضرورت توجه به تهدید اتحاد «مثلث»

۱۳۹۶ آبان ۱۸

در روزهای اخیر شاهد سرعت گرفتن تحولات در خاورمیانه هستیم. هدف از تشنجهای اخیر چیست و چه اینده ای را برای منطقه و ایران ترسیم می کند؟

جزئیات

طول موج زلزله عربستان

۱۳۹۶ آبان ۱۶

وقتی حدود دو سال پیش محمد بن‌سلمان ۳۲ ساله وارد ساختار قدرت شد و به یمن وجود پدری کهنسال و به نمایندگی از او عنان قدرت را در دست گرفت و «کشتی‌بان را سیاستی دگر آمد» بسیاری پیش‌بینی می‌کردند که با وجود محمد، تغییر نیز به عربستان روی خواهد آورد.

جزئیات

آیا ماجرای کردستان پایان یافته است؟

۱۳۹۶ آبان ۱۵

توسعه سریع اقتصادی و اجتماعی اقلیم کردستان عراق، در چندسالی که پس از اخراج صدام از سوی نیروهای بین‌المللی به خودمختاری دست یافته بود، با حمله نیروهای تجهیزشده داعش متشکل از عراقی‌‌ها و دیگر داوطلبان سنی عرب که از تجربیات و آموزش‌‌های بازماندگان ارتش بعثی برخوردار بودند و با همان سرعتی که موصل را گرفتند به‌سوی اربیل و بغداد پیش می‌‌رفتند، دچار رکود شد

جزئیات