امام علی (ع) با به دست گرفتن زمام امور، اصلاحاتی اساسی را در عرصه‌های مختلف آغاز کرد، اصلاحاتی که با مقابلۀ گروههای قدرت‌طلب روبه رو شد و حکومتِ چهار سال و نه ماهۀ آن حضرت، درگیرِ سه جنگِ بزرگ گردید.
جزئیاتانديشۀ حفظ حكومت و قدرت به هر قيمت، انديشه اى تباه است كه زمامداران را به هر جنايتى مى كشاند و به راحتى آن را توجيه مى كنند.
جزئیاتاز حقوق اساسی مردمان در عرصه سیاسی این است که بتوانند آزادانه در امور نظر دهند، انتقاد کنند، اعتراض نمایند و دادخواهی کنند؛ و بدین کارها تهدید نشوند، تحدید نگردند، حرمت و حیثیتشان آسیب نبیند و گرفتار پیامدهای منفی بدین سبب نشوند.
جزئیاتسخن از دین و ایمان، و نیکی و درستی، بدون عدالت، فقط سخن است و زمینة تحقق نمی‌یابد؛ زیرا در صورت بی‌عدالتی هیچ چیز در جای خود نخواهد بود و حقوق و حدود به راحتی زیر پا گذاشته می‌شود. امّا پرسش اساسی این است که عدالت چگونه و با چه ملازماتی تحقق می‌یابد؟
جزئیاتحرمت و کرامت انسان ها در عرصه سیاسی، در گرو پاسداشت امنیت سیاسی آنان است. بدین معنا که هیچ کس به دلیل اعتقادات سیاسی خود، تهدید نگردد و حرمتش زیر پا گذاشته نشود و آزادی های سیاسی اش مادام که به حریم و حقوق دیگران تجاوز نکرده است، پاس داشته شود.
جزئیاتیکی از مسائلی که متولیان امر دین کمتر بدان پرداخته و در فهم و آموزش آن به مردم اهتمام کمتری نموده اند، مسئله شرک است.
جزئیاتدر منطق علی(ع) جنگ و خونریزی پدیده ای زشت و خانمان برانداز است پدیده ای که پیوسته آزادی و امنیت انسان ها را گرفته، سرزمین ها را ویران کرده، مردمان را آواره نموده و سرمایه های گرانقدر انسانی و جز آن را به نابودی کشانده است
جزئیاتگرینش فرماندهان و مدیران ارشد بدلیل حسایت جایگاهشان و نقش اساسی شان اهمیتی ویژه دارد و لازم است در مورد آنان علاوه بر ویژگی هایی چون درایت و تدبیر، معرفت، دانش و تخصص، قوت و توانایی های عمومی، ویژگی های دیگری لحاظ گردد به ویژه اخلاق فرماندهی و سلوک مدیریتی.
جزئیاتاز لوازم مهم حکومت و مدیریت انسان گرایانه، نگاه مثبت به مردمان و اداره شوندگان و اعتماد و خوش بینی به انهاست. اساس حکومت های فاسد را بدبینی، بی اعتمادی و سوء ظن نسبت به مردم تحت حکومت تشکیل می دهد؛ حاکم خود را تافته جدابافته از مردم می شناسد و مردم را در جهت ضدیت و دشمنی با دولتش می داند و با همین دید همیشه به خاطر اضطراب و نگرانی هایی که از مردم دارد در پی کسب اطلاعات توسط سازمان های مختلف از مخالفان و سرکوبی آنان و در جستجوی بهانه ای است که بتواند عقده ها و کمبودهای خود را بر سر عده ای مظلوم خالی نموده و چند روزی بیشتر حکومتش را در سایه ارعاب و وحشت بر مردم تحمیل کند.
جزئیاتامیرمؤمنان علی(ع) بر اساس آموزه های قرآنی بخشش گرایی را در زندگی و حکومتداری اصلی بنیادین دانسته و بنای روابط و مناسبات حکومتی را بر آن اعلام کرده است. در منطق قرآن کریم پوشاندن بدی و بخشش گرایی به ویژه آنجا که توانمندی هست، تا آنجا که به گستاخی منجر نشود اصلی اساسی است که چنین رفتار کردن متصف شدن به کمالات الهی است، که خداوند قادر متعال با وجود قدرتش بخشش گرا است. بخشش آنجا که برتری وجود دارد جای پشیمانی ندارد که این زمینه اصلاح اشخاص و پوندهای اجتماعی را فراهم می کند
جزئیاترفتارهای حکومتی و مدیریتی به شدت متأثر از نوع نگاه به مردمان و اداره شوندگان است و هرگونه تلقی از آنان به نوعی رفتار منجر می گردد. لازمه حکومت و مدیریتی مبتنی بر روابط و مناسبات صحیح انسانی، نگاه انسان گرایانه است یعنی برای همه ارزش و کرامت و حرکت قائل شدن و حکومت و مدیریت را برای آنان و در خدمت ایشان دیدن
جزئیاتيكى از امورى كه اسلام به اصلاح و بهسازى آن اهميت شايانى داده «هيأت حاكمه» است. مقصودمان از «هيأت حاكمه» كسانى هستند كه بر مردم حكومت مى كنند از قبيل رئيس كل كشور اسلامى كه از وى به «امام» يا [در زمان عدم حضور امام معصوم] «فقيه عادل» يا «شوراى فقها» تعبير مى شود، و حكام منصوب از جانب امام يا فقيه و كارگزاران او و كارمندانشان.
جزئیاتبهترین میزان براى دریافت توفیق یک حکومت، میزان «عدالت» در آن حکومت است، یعنى اینکه یک حکومت چگونه استحقاق‌ها را در همه امور رعایت مى‌کند و تبعیض‌ها را مى‌زداید، آنجا که باید مساوات را پاس بدارد، بجد آن را پاسدارى مى‌نماید، آنجا که صلاحیت و استحقاق موجب تفاوت و امتیاز مى‌شود، حقوق متناسب هر ذیصلاح و هر ذى‌حقى را رعایت مى‌کند و براى همگان امکان رشد و شکوفایى استعدادشان را فراهم مى‌سازد تا هر کس بتواند به میزان بروز استعداد و توانایى خود از امکانات متناسب با استعداد و تلاش خویش بهره‌مند شود و به هیچ‌کس و هیچ‌چیز ستمى روا نشود.
جزئیاتدکتر مصطفی دلشاد تهرانی در گفت‌وگو با شفقنا، درباه نحوه ساز و کارهای امام علی(ع) در توزیع بیت المال در زمان حکومت‌داریشان و موضع‌گیری‌های امام نسبت به خلاف‌های صورت گرفته در اموال عمومی حکومت‌های قبل خود، اظهار کرد: در دوره‌های قبل از حکومت حضرت علی(ع) آسیب‌های جدی در اقتصاد به ویژه در اموال عمومی و بیت‌المال پیدا شده بود.
جزئیاتیکی از ثمرات حکومت 5 ساله امیرمؤمنان(ع) به کارگیری سیاست هایی است که امام می کوشد اداره امور کشور و جریان های مهم اجتماعی را مطابق آنها تنظیم کند؛ سیاست های اسلامی که بر پایه ضوابط دینی و ارزش های انسانی شکل گرفته و امام حاضر نیست ذره ای از آنها عدول کند. در اینجا نمونه هایی از این سیاست ها را عنوان می کنیم:
جزئیاتسياست اسلامى با سياست متداول در جهان امروز تفاوت اصولى و ريشه اى دارد. سياست اسلامى غير از سياست معاصر است كه بيشتر دولتها آن را در پيش مى گيرند. اين، از آنروست كه اسلام در سياستش از آميزه اى از مديريت و عدالت و محبّت فراگير و حفظ كرامت انسان و جلوگيرى از ريخته شدن خونها و... پيروى مى كند. در حالى كه سياست ـ به معناى معاصر و امروزى آن ـ عبارت است از قدرت اداره سكّان حكومت و تمشيت امور مردم و در اختيار گرفتن زمام كارها به هر قيمتى، چه با تحقير كرامت انسانها، يا ريختن خون بىگناهان، يا سركوب آزادى ها، يا چپاول اموال، يا ستم و اجحاف و غيره.
جزئیاتاميرمؤمنان على(ع) از همان ابتداى به دست گرفتن حكومت به موضوع امنیت اهتمام كرد و مواضع روشن خود را در لزوم فراهم كردن آن در وجوه مختلفش بيان نمود، در خطبه ها و سخنان خود، و مكتوبات سياسى و عهدنامه ها و فرامين حكومتى اين هدف را مورد توجّه جدّى قرار داد و از بيعت تا شهادت در راه اين مقصد استوار ايستاد. در ادامه به مواردی ازآن اشاره می شود:
جزئیاتمعمولاً صاحبان قدرت و منصب به دور از جامعه زندگى مى كنند و حاضر نيستند كارهاى كوچك را خودشان شخصا انجام دهند؛ به چند دليل:
جزئیاتاز جمله مهمترين حقوق انسانها در عرصه اجتماعى، حقّ مسئوليت اجتماعى آنان و نظارت عمومى است، بدين معنا كه همه مردم از مسئوليت اجتماعى برخوردارند و حق دارند بر همه امور، به ويژه امور حكومت و دولت نظارت نمايند؛ به نيكى فرمان دهند و از بدى بازدارند، يعنى حقّ امر به معروف و نهى از منكر دارند، چنانكه قرآن كريم به صراحت اين حق را مطرح كرده است: «وَلْتَكُنْ مِنْكُمْ أُمَّةٌ يَدْعُونَ إِلَى الْخَيْرِ وَ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ أولئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ؛ بايد از شما گروهى باشند كه به نيكى بخوانند و از كارهاى زشت و ناپسند بازدارند، و آنانند بالندگان.»
جزئیاتاگر اخلاق اداری در زندگی کاری انسان وجود داشته باشد نتیجه، کارکردن شیرین و توأم با رضایتمندی و خودشکوفایی از یکسو و رضایت مردم و پیشرفت امور و شکوفایی کار از سوی دیگر است.
جزئیات«دین» تجلى رحمانیت حق بر مردمان است و با «خشونت‌ورزى» هیچ سازگارى ندارد و توصیه به خشونت نمی‌کند، بلکه در منطق دین، خشونت جلوه نابخردى و شیطان‌زدگى آدمى و از جمله سپاهیان جهل و شیطان است؛ چنانکه در حدیثی از امام صادق(ع) رأفت و قساوت، رحمت و غضب، رفق و خُرق، صفح و انتقام، مودت و عداوت و مدارات و مکاشفت در تقابل هم آمده‌اند.
جزئیاتتبعیض ظلمی است که حکومت را از درون مانند خوره می خورد، سرمایه اجتماعی را نابود می سازد، مردم را مایوس می کند، توانمندان را کنار می زند، ناتوانان را جلو می آورد و دارایی های عمومی را به غارت می برد. در اندیشه علی(ع) نباید اقداماتی از جانب مسئولان صورت گیرد که تبعیض آمیز باشد و موجب بدبینی مردم و انزجار آنان و پیدایش یأس در ایشان شود؛ چنین اقداماتی نگاه مردم را منفی و ذهنیت آنها را نسبت به حکومت، مدیریت، سلامت حکومت و عدالت می شکند
جزئیاتیکی از آفاتی که هر حكومت و مديريتى را تهديد مى‌كند و با ظهور آن هيچ اعتمادى به حكومت و مديريت باقى نمى‌ماند، وعده دادن و عمل نكردن، يا خلاف آن عمل كردن است. از اين‌رو لازم است حكومت‌ها و مديريت‌ها به تمام معنا از آفت خُلف وعده پاك باشند.
جزئیاتهنگامی که از مصلحت سخن می گوییم گاه به بعد فردی نظر داریم و گاه به بعد اجتماعی؛ اما بعد سومی هم هست که از آن تعبیر به مصلحت در حکومت می شود؛ اینکه حکومتی که خود را متعهد به شریعت می داند، در ارتباط با مصلحت چه رفتاری باید داشته باشد؟
جزئیات